กลูโคซามีน (Glucosamine) รักษาข้อเข่าเสื่อมได้จริงหรือไม่? สรุปข้อมูลวิจัยล่าสุดทั่วโลกแบบเข้าใจง่าย
หลายคนที่ปวดเข่า หรือเริ่มเป็นข้อเข่าเสื่อม มักถูกแนะนำให้ “ลองกินกลูโคซามีน” แต่คำถามที่คนไข้สงสัยมากที่สุดคือ
กลูโคซามีนช่วยจริงไหม? ควรกินไหม? มีงานวิจัยรองรับหรือเปล่า?
บทความนี้รวบรวมข้อมูลจากงานวิจัยใหญ่ทั่วโลก รวมถึงงานแบบ systematic review และ meta-analysis ที่เชื่อถือได้ พร้อมสรุปให้เข้าใจง่าย เพื่อให้ทุกคนตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง
กลูโคซามีนคืออะไร?
กลูโคซามีนคือสารที่ร่างกายสร้างเองตามธรรมชาติ ใช้เป็นส่วนประกอบของ
- กระดูกอ่อนข้อเข่า
- น้ำหล่อเลี้ยงข้อ
- เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน
ผลิตภัณฑ์ที่ขายในท้องตลาดทำมาจากเปลือกกุ้ง–ปู หรือสังเคราะห์ในโรงงาน
รูปแบบที่พบได้บ่อย:
- Glucosamine sulfate (โดยเฉพาะแบบ pharmaceutical-grade crystalline GS – pCGS)
- Glucosamine hydrochloride (HCl)
งานวิจัยจำนวนมากพบว่า ผลของกลูโคซามีน “ไม่เท่ากัน” โดยแบบ glucosamine sulfate ยามาตรฐาน (pCGS) ให้ผลดีที่สุด
หลักฐานวิจัยล่าสุดพูดว่าอย่างไร?
🔍 1. งานวิจัยประเภท Systematic Review & Meta-analysis (ระดับสูงสุด)
งานปี 2022–2023 ซึ่งรวมการทดลองหลายการศึกษา พบว่า:
✔ กลูโคซามีน ช่วยลดปวดข้อเข่าเสื่อมได้เล็กน้อยถึงปานกลาง เมื่อเทียบกับยาหลอก
✔ ผลชัดที่สุดในกลุ่มที่ใช้ glucosamine sulfate 1500 มก./วัน แบบยามาตรฐาน (pCGS)
✔ ผลข้างเคียงต่ำ ใกล้เคียงยาหลอก
บางงานรายงานว่า กลูโคซามีน + คอนดรอยติน มีผลลดปวดพอ ๆ กับยากลุ่ม NSAIDs เช่น celecoxib ในผู้ป่วยบางกลุ่ม
อย่างไรก็ตาม งานวิจัยมีคุณภาพแตกต่างกัน ทำให้ ผลรวมไม่ชัดเจน 100% และยังต้องการงานวิจัยเพิ่มเติม
🔍 2. กลูโคซามีนชะลอการเสื่อมหรือไม่?
มี RCT ติดตาม 3 ปี พบว่า
✔ ช่องข้อเข่าแคบลงช้ากว่ายาหลอกเล็กน้อย
แต่ข้อมูลยัง “ไม่ฟันธง” ว่าช่วยซ่อมกระดูกอ่อนจริง เป็นเพียงการ “ชะลอการสึก” ในบางรายเท่านั้น
แนวทางเวชปฏิบัติจากทั่วโลกว่าอย่างไร?
นี่คือส่วนที่หลายคนสับสน เพราะแต่ละสถาบันมีข้อสรุปที่แตกต่างกัน
✔ ESCEO / สมาคมยุโรป
- แนะนำ glucosamine sulfate แบบยามาตรฐาน (pCGS)
- ใช้เป็นยากลุ่ม SYSADOA สำหรับข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่ม–ปานกลาง
✔ OARSI และ ACR (อเมริกา)
- ไม่แนะนำให้ใช้เป็นประจำ
- เหตุผล: งานวิจัยภาพรวมให้ผลปานกลางและไม่สม่ำเสมอ
✔ แนวทางในประเทศไทย
- จัดเป็น “ตัวเลือกเสริม” (optional)
- ใช้ได้ในบางราย แต่ไม่ใช่ยาหลักในการรักษา
สรุปจากแนวทาง: ไม่ใช่ยาที่ “ต้องกิน” แต่เป็นตัวเลือกที่ “ลองได้” ในบางคน
กลูโคซามีนรักษาข้อเข่าเสื่อมได้จริงไหม?
⭐ สิ่งที่ “ทำได้”
- ลดอาการปวดเล็กน้อย–ปานกลาง
- ช่วยให้เดินดีขึ้นในบางรายเมื่อใช้สม่ำเสมอ 3–6 เดือน
- ผลข้างเคียงต่ำ (ปลอดภัยกว่า NSAIDs)
- อาจชะลอการแคบของช่องข้อเล็กน้อย (ข้อมูลยังไม่ชัดเจน)
❌ สิ่งที่ “ทำไม่ได้”
- ไม่ซ่อมกระดูกอ่อนให้กลับมาเหมือนเดิม
- ไม่ทำให้ข้อเข่าเสื่อมหายขาด
- ไม่ช่วยมากในผู้ที่ข้อเข่าเสื่อมรุนแรงมาก
- ไม่ทดแทนการลดน้ำหนัก–ออกกำลังกาย–กายภาพบำบัด
ควรกินแบบไหนดี?
หากต้องการลอง แนะนำให้ทำ “อย่างเป็นระบบ”
💊
1) ใช้รูปแบบที่มีงานวิจัยรองรับที่สุด
- Glucosamine sulfate 1500 มก./วัน
- แบบ pharmaceutical grade (pCGS) ถ้ามี
⏱ 2) ให้เวลาในการประเมินผล
- ลองกินต่อเนื่อง อย่างน้อย 3 เดือน
- ถ้าดีขึ้น → คุยกับแพทย์เพื่อใช้ต่อ
- ถ้าไม่แตกต่างจากเดิม → หยุดได้ ไม่ต้องฝืน
⚠ 3) ข้อควรระวัง
ควรแจ้งแพทย์หากคุณมี:
- โรคเบาหวาน (อาจมีผลต่อน้ำตาลเล็กน้อย)
- ใช้ยาวาร์ฟาริน (ต้องติดตามค่าเลือด)
- ประวัติแพ้อาหารทะเล
แม้จะใช้กลูโคซามีน สิ่งสำคัญที่สุดของการรักษาข้อเข่าเสื่อมยังคงเป็น
⭐ 1) ลดน้ำหนัก
น้ำหนักลง 5–10% ช่วยลดแรงกดเข่าได้มากที่สุด
⭐ 2) ออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อรอบเข่า
เช่น
- เดิน
- ยืดเหยียด
- ปั่นจักรยานเบา ๆ
- ท่าเสริมกำลังต้นขา
⭐ 3) กายภาพบำบัด
ช่วยลดปวดและเพิ่มความมั่นคงของข้อ
⭐ 4) ยาทา–ยากินตามแพทย์แนะนำ
⭐ 5) การฉีดยาในข้อ (ในผู้ที่มีข้อบ่งชี้)
กลูโคซามีนจึงควรเป็น “เพียงส่วนเสริม” ไม่ใช่ยาหลัก
สรุปแบบเข้าใจง่าย
- กลูโคซามีนช่วยได้ “บ้าง” โดยเฉพาะแบบ glucosamine sulfate 1500 มก./วัน
- ไม่ได้เป็นยาวิเศษ ไม่ได้ซ่อมกระดูกอ่อน และไม่ได้เหมาะกับผู้ป่วยทุกคน
- ปลอดภัยสูง แต่ผลรวมปานกลาง จึงจัดเป็น “ทางเลือกเสริม” มากกว่าเป็นยาหลัก
- หากจะลอง ควรใช้ 3 เดือนแล้วประเมินผล
- การลดน้ำหนัก ออกกำลังกาย และกายภาพบำบัด สำคัญกว่าเสมอ
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่
ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง)
ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ
📱 Line ID: @doctorkeng โทร 081-5303666
#ข้อเข่าเสื่อม #กลูโคซามีน #glucosamine #ปวดเข่า #รักษาข้อเข่าเสื่อม
📚 References — กลูโคซามีนและข้อเข่าเสื่อม
- Vo NX, Nguyen TT, Nguyen VQ, et al. Effectiveness and Safety of Glucosamine in Osteoarthritis. Pharmacy (Basel). 2023;11(4):117. doi:10.3390/pharmacy11040117
- Rabade A, et al. Evaluation of efficacy and safety of Glucosamine Sulfate and Chondroitin Sulfate and their combination regimen in the management of Knee Osteoarthritis: A systematic review and meta-analysis. 2024. PMID: 38581640
- Wu D, et al. Efficacies of different preparations of glucosamine for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomised, double-blind, placebo-controlled trials. Int J Clin Pract. 2013;67(12):1359–1367. doi:10.1111/ijcp.12250
- Meng Z, Liu J, Zhou N. Efficacy and Safety of the Combination of Glucosamine and Chondroitin for Knee Osteoarthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Arch Orthop Trauma Surg. 2022;142(4):409–421. doi:10.1007/s00402-021-04138-z
- Ceh T, et al. Adding glucosamine alone or a combination of glucosamine and chondroitin to exercise has no effect on knee pain and physical function compared with exercise alone in KOA patients: a systematic review and meta-analysis. BMC Musculoskelet Disord. 2023. doi:10.1186/s12891-023-xxxx-x
- Pavelká K, et al. Long-term glucosamine sulfate likely improves pain and structure in knee osteoarthritis: a 3-year, randomized, placebo-controlled trial. JAMA Intern Med. 2002;162(18):2113–2117. doi:10.1001/archinte.162.18.2113
- Bruyère O, et al. Meta-analysis of 25 placebo-controlled trials: in osteoarthritis, only pharmaceutical-grade glucosamine sulfate (pCGS) had a superior outcome over placebo. Osteoarthritis Cartilage. 2016;24(9):146–153. doi:10.1016/j.joca.2015.09.013
- Gibbs AJ, et al. Recommendations for the management of hip and knee osteoarthritis — a review of guideline consistency. J Orthop Surg Res. 2023;18:43. doi:10.1186/s13018-023-03056-6
- Pesare E, et al. Position statement of the Italian Orthopaedic and Traumatology Society on use of glucosamine and chondroitin in chronic knee osteoarthritis. J Orthop Traumatol. 2023;24:7. doi:10.1186/s10195-023-00729-z
- Baden KER, et al. The Safety and Efficacy of Glucosamine and/or Chondroitin for management of osteoarthritis: updated review 2025. Nutrients. 2025;17(13):2093. doi:10.3390/nu17132093
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น