ทำไมเวลาเข่าบวม หมอดูดออกมาแล้วเป็นสีเหลืองใส? มันคือน้ำเลือด? น้ำหนอง? หรือน้ำอะไรกันแน่?
"หมอครับ! น้ำที่ดูดออกมาจากเข่าผม ทำไมมันสีเหลืองอ๋อยเหมือนฉี่แบบนี้ครับ? นี่มันคือหนองหรือเปล่า? แล้วมันเข้าไปอยู่ในเข่าผมได้ยังไง?"
วินาทีที่หมอดึงก้านเข็มฉีดยาขึ้น และเผยให้เห็นของเหลวสีเหลืองใสที่พุ่งออกมาจากหัวเข่า... คนไข้ร้อยทั้งร้อยต้องถามคำถามนี้ครับ
หลายคนจินตนาการว่าในเข่าเราต้องแห้งๆ หรือมีน้ำใสๆ เหมือนน้ำเปล่า พอเห็นสีเหลืองเลยตกใจ นึกว่าเข่าเน่าหรือติดเชื้อ จริงๆ แล้ว "สีเหลือง" คือสีปกติ ของน้ำไขข้อครับ!
วันนี้หมอเก่งจะพามาทัวร์โรงงานผลิตน้ำในเข่า และไขข้อข้องใจว่าทำไมมันถึงบวม และทำไมต้องเป็นสีเหลืองครับ?
1. น้ำในเข่า "มาจากไหน"? (The Origin) 💧
ในข้อเข่าของเรา ไม่ได้เป็นโพรงกระดูกแห้งๆ นะครับ แต่จะมีเยื่อบุบางๆ หุ้มอยู่รอบๆ เรียกว่า "เยื่อบุข้อ" (Synovial Membrane)
เจ้าเยื่อบุข้อเนี่ย ทำหน้าที่เหมือน "เครื่องกรองน้ำ" ครับ
- มันจะคอยกรองน้ำและสารอาหารออกมาจาก "เลือด" ที่มาเลี้ยงบริเวณเข่า
- แล้วผสมกับ "กรดไฮยาลูรอนิก" (Hyaluronic Acid) ที่เซลล์เยื่อบุข้อสร้างขึ้น เพื่อเพิ่มความหนืด
- กลายเป็น "น้ำไขข้อ" (Synovial Fluid) ที่มีความลื่น มันวาว ทำหน้าที่หล่อลื่นกระดูกอ่อน และให้อาหารแก่กระดูกครับ
โดยปกติ: ในเข่าคนเราจะมีน้ำไขข้ออยู่แค่นิดเดียว (ประมาณ 1-2 ช้อนชา) เพื่อแค่พอให้เข่าลื่นครับ
2. ทำไมอยู่ดีๆ ถึง "บวมเป่ง" ขึ้นมา? (The Flood) 🌊
เมื่อไหร่ก็ตามที่เข่าเกิดปัญหา เช่น
- ข้อเข่าเสื่อม: กระดูกเสียดสีกันจนเกิดฝุ่นผง
- เก๊าท์: มีผลึกยูริกทิ่มแทงเยื่อบุ
- อุบัติเหตุ: กระแทก หรือเอ็นฉีก
เยื่อบุข้อจะเกิดการ "อักเสบ" (Inflammation) ครับ เมื่ออักเสบ เส้นเลือดฝอยที่มาเลี้ยงเยื่อบุจะขยายตัว และยอมให้ "น้ำเลือด" รั่วซึมผ่านเข้ามาในข้อเข่าได้ง่ายขึ้นและเร็วขึ้น (เหมือนก๊อกน้ำรั่ว) ร่างกายพยายามจะสร้างน้ำมาเยอะๆ เพื่อ "ชะล้าง" สิ่งสกปรกในข้อ ผลลัพธ์คือน้ำท่วมเข่าจนบวมตุ่ยอย่างที่เราเห็นนั่นเองครับ
3. ทำไมดูดออกมาต้องเป็น "สีเหลือง"? (The Color) 🟡
จำได้ไหมครับที่หมอบอกว่า น้ำในเข่ากรองมาจาก "เลือด"?
- ในเลือดของเรา ถ้าเอาเม็ดเลือดแดงออกไป จะเหลือแต่น้ำเหลวๆ ที่เรียกว่า "พลาสมา" (Plasma)
- พลาสมาของคนเรา มีสี "เหลืองฟางข้าว" (Straw color) หรือเหลืองอ่อนๆ ครับ
ดังนั้น น้ำในเข่าที่เป็นลูกหลานของพลาสมา จึงมีสีเหลืองเหมือนกันครับ!
- สีเหลืองใส (เหมือนน้ำเก๊กฮวย): แปลว่าเป็นน้ำไขข้อปกติ หรือเกิดจากข้อเข่าเสื่อมทั่วไป (Non-inflammatory)
- สีเหลืองเข้ม/ขุ่นเล็กน้อย: อาจเกิดจากการอักเสบที่รุนแรงขึ้น
4. แล้วสีแบบไหนที่ "อันตราย"? (Red Flags) 🚩
ถ้าเจาะออกมาแล้ว "ไม่ใช่สีเหลืองใส" อันนี้ต้องระวังครับ
- สีแดงสด (เลือด): 🩸
- แสดงว่ามี "เอ็นฉีกขาด" (เช่น เอ็นไขว้หน้า ACL ขาด) หรือกระดูกหักภายในข้อ เลือดเลยไหลออกมาเต็มข้อเข่า
- สีขุ่นขาว (เหมือนน้ำนม/น้ำปูน): 🥛
- มักพบใน "โรคเก๊าท์" (Gout) สีขาวๆ คือตะกอนของผลึกยูริกจำนวนมหาศาลครับ
- สีขุ่นเหลืองข้น (เหมือนนมข้นหวาน): ⚠️
- อันตรายที่สุด! คือ "ข้อเข่าติดเชื้อ" (Septic Arthritis) หรือเป็นหนอง
- ต้องรีบผ่าตัดล้างข้อด่วน เพราะเชื้อโรคจะกินกระดูกจนพังได้ในไม่กี่วัน
บทสรุป
ถ้าน้ำที่หมอดูดออกมาเป็น "สีเหลืองใส" ให้สบายใจได้เลยครับว่า "ไม่ใช่หนอง" และ "ไม่ใช่เรื่องร้ายแรง" มันเป็นเพียงกลไกธรรมชาติของร่างกายที่พยายามสร้างน้ำมาปกป้องข้อเข่าที่กำลังเสื่อมหรืออักเสบอยู่ครับ
การดูดน้ำออกจะช่วยลดแรงดัน ทำให้หายปวดทันที แต่ถ้าไม่อยากให้มันกลับมาท่วมอีก ก็ต้องรักษาที่ต้นเหตุ (เช่น ลดน้ำหนัก, กินยาแก้เข่าเสื่อม, หรือผ่าตัดถ้าจำเป็น) ครับ
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่ ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง) ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ 📱 Line ID: @doctorkeng
#น้ำในข้อเข่า #เจาะเข่า #เข่าบวม #น้ำไขข้อ #สีน้ำในเข่า #หมอเก่งกระดูกและข้อ #DoctorKeng
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น