​

น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม (Viscosupplement) สำหรับข้อเข่าเสื่อมคืออะไร? มีประสิทธิภาพแค่ไหน เหมาะกับใคร และต่างจากการฉีดสเตียรอยด์อย่างไร

หลายคนที่ปวดเข่าเรื้อรังจาก “ข้อเข่าเสื่อม” มักได้ยินคำว่า น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม หรือ การฉีดสารไฮยาลูโรแนน (Hyaluronic Acid – HA) ซึ่งเป็นวิธีรักษาที่หมอหลายท่านใช้เพื่อช่วยให้ข้อเข่าเคลื่อนไหวลื่นขึ้น ลดการเสียดสี และลดอาการปวดในผู้ป่วยที่ยังไม่ถึงขั้นต้องผ่าตัด

คำถามยอดฮิตที่หมอเจอบ่อยมากคือ:

• “น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียมคืออะไรคะหมอ?”
• “ฉีดแล้วได้ผลจริงไหม?”
• “ต่างจากการฉีดสเตียรอยด์ยังไง?”
• “เหมาะกับหนูไหมคะ หรือเหมาะกับคนอายุเยอะเท่านั้น?”

วันนี้หมอจะอธิบายแบบภาษาคนทั่วไป ไม่ใช้ศัพท์ยาก เพื่อให้คุณตัดสินใจได้อย่างเข้าใจและปลอดภัยครับ

เหตุการณ์จากคนไข้ใกล้ตัว

คุณธารทิพย์ อายุ 58 ปี ปวดเข่ามาหลายปี เดินขึ้นลงบันไดลำบากมาก แต่ยังไม่อยากผ่าตัดเพราะต้องดูแลหลาน เธอบอกว่า:

“หมอคะ ยาแก้ปวดนี่หนูกินไม่ค่อยไหว กลัวกระเพาะเป็นแผล เพื่อนแนะนำว่าฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียมดีมาก หนูควรฉีดไหมคะ?”

หลังตรวจพบว่าเข่าเสื่อมระดับปานกลาง ยังไม่ถึงขั้นต้องผ่าตัด หมอแนะนำให้ฉีด viscosupplement เพื่อช่วยหล่อลื่นข้อและลดปวดร่วมกับกายภาพ

เพียง 4–6 สัปดาห์ อาการปวดลดลง เดินไกลขึ้น และใช้ชีวิตประจำวันดีขึ้นมาก เธอพูดว่า:

“หมอคะ เดินตลาดได้ไม่เจ็บแล้วค่ะ รู้สึกเหมือนเข่าลื่นขึ้นจริง ๆ”

หมอจึงอยากอธิบายให้ทุกคนเข้าใจว่าการฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียมเหมาะกับใคร มีข้อดีข้อเสียอย่างไร และไม่ใช่ทุกคนที่จำเป็นต้องฉีดครับ

น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม (Viscosupplement) คืออะไร?

เป็นสาร “ไฮยาลูโรแนน (Hyaluronic Acid – HA)” ที่มีคุณสมบัติคล้ายกับ น้ำหล่อเลี้ยงข้อเข่าตามธรรมชาติ ซึ่งทำหน้าที่:

• หล่อลื่นข้อให้เคลื่อนไหวลื่นขึ้น
• ลดแรงกระแทกและการเสียดสีระหว่างผิวข้อ
• ลดการอักเสบในข้อ
• ช่วยให้เดิน-ยืนดีขึ้น

เมื่อข้อเข่าเสื่อม น้ำหล่อเลี้ยงข้อจะ “ข้นน้อยลง” และ “ลดลง” ทำให้เกิดการเสียดสีและปวด เขาจึงเติมสาร HA เข้าไปเพื่อให้ข้อกลับมาลื่นขึ้น

Viscosupplement มีประสิทธิภาพอย่างไร?

หมอสรุปผลที่พบได้ชัดเจนจากการรักษาผู้ป่วยจริงดังนี้ครับ:

✔ 1) ช่วยลดปวดเข่า

โดยเฉพาะในเข่าเสื่อมระยะ เริ่มต้น–ปานกลาง

✔ 2) ช่วยให้อาการลื่นขึ้น เดินดีขึ้น

เพราะลดแรงเสียดสีของผิวข้อ

✔ 3) ลดการใช้ยาแก้ปวด

เหมาะกับคนที่มีปัญหากระเพาะ โรคไต หรือกินยาแก้ปวดได้น้อย

✔ 4) ผลอยู่ได้นาน 4–6 เดือน (บางรายนาน 9–12 เดือน)

ขึ้นกับความเสื่อมของข้อและพฤติกรรมการใช้งาน

✔ 5) ช่วยชะลอการเสื่อม (ในบางเคส)

เพราะลดการอักเสบเล็กน้อยในข้อ ทำให้ใช้ข้อได้อย่างสมดุลขึ้น

ถึงแม้ไม่ใช่ “ยาสร้างกระดูกอ่อน” แต่ช่วยให้ข้อเข่าทำงานได้ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญครับ

เหมาะกับใครที่สุด?

Viscosupplement เหมาะกับผู้ที่:

✔ 1) ข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น–ปานกลาง (X-ray ยืนยัน)

เป็นช่วงที่ได้ผลตอบสนองดีที่สุด

✔ 2) ผู้ที่เจ็บเข่าเวลาเดิน แต่ยังไม่อยากผ่าตัด

ช่วยประคองอาการและคุณภาพชีวิต

✔ 3) ผู้ที่กินยาแก้ปวดไม่ได้

เช่น

• ผู้ป่วยโรคไต
• ผู้ป่วยโรคกระเพาะและลำไส้
• ผู้สูงอายุที่ต้องหลีกเลี่ยงยา NSAIDs

✔ 4) ผู้ที่ต้องใช้งานข้อเข่าเป็นประจำ

ครู แม่บ้าน พนักงานโรงงาน บุคลากรการแพทย์ ฯลฯ

✔ 5) ผู้ที่เข่าเสื่อมข้างเดียวหรือสองข้าง และยังไม่ต้องผ่าตัดทันที

ถือเป็นสะพานเชื่อมก่อนถึงขั้นผ่าตัด

ใครที่ “ไม่เหมาะ” กับ viscosupplement?

• ข้อเข่าเสื่อมรุนแรงมาก (ช่องข้อแคบมากจนเกือบติดกัน)
• มีการอักเสบมาก บวม แดง ร้อน → ควรรักษาการอักเสบก่อน
• ผู้ที่ต้องการผลเร็วมาก (เพราะ HA ออกฤทธิ์ช้ากว่าสเตียรอยด์)
• ผู้แพ้ส่วนประกอบของยา (พบได้น้อยมาก)

ข้อดีของการฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม

• ไม่ใช่สเตียรอยด์ → ปลอดภัย ไม่ทำให้กระดูกบาง
• ฉีดได้ซ้ำเรื่อย ๆ ทุก 6–12 เดือน
• ลดปวดได้ดีในผู้ป่วยจำนวนมาก
• ฟื้นตัวไว ทำงานได้ทันทีหลังฉีด
• ลดการใช้ยาแก้ปวด
• ช่วยให้ข้อเข่าลื่นขึ้นจริง

ข้อเสีย / ข้อจำกัด

• ราคาแพงกว่าการฉีดสเตียรอยด์
• ออกฤทธิ์ช้ากว่า ต้องใช้เวลา 1–4 สัปดาห์กว่าจะเห็นผล
• ไม่เหมาะกับข้อเข่าเสื่อมรุนแรง
• ไม่ได้ซ่อมกระดูกอ่อนหรือทำให้หายขาด
• บางรายมีปวดเพิ่มเล็กน้อยใน 1–2 วันแรกหลังฉีด (พบไม่บ่อย)

เปรียบเทียบ Viscosupplement vs การฉีดสเตียรอยด์

หมอทำเป็นแบบอธิบายง่าย ๆ ดังนี้ครับ

🔹การฉีดสเตียรอยด์ (Steroid injection)

• ลดปวดเร็วมาก ภายใน 24–48 ชั่วโมง
• เหมาะกับข้ออักเสบ บวมมาก
• ราคาไม่แพง
• แต่ใช้บ่อยไม่ดี ทำให้กระดูกอ่อนบางลงและข้อเสื่อมเร็วขึ้น
• ผลอยู่ไม่นาน 4–6 สัปดาห์

🔹Viscosupplement (HA)

• ออกฤทธิ์ช้ากว่า (1–4 สัปดาห์)
• ไม่ใช่สเตียรอยด์ → ปลอดภัย ไม่ทำให้ข้อเสื่อมเพิ่ม
• ผลอยู่ได้นาน 4–6 เดือน (บางรายถึง 9–12 เดือน)
• ช่วยให้เข่าลื่นขึ้นจริง
• เหมาะกับข้อเข่าเสื่อมระดับต้น–กลาง

สรุปง่าย ๆ:

• ถ้า “ปวดมาก อักเสบมาก ต้องการผลเร็ว” → สเตียรอยด์ช่วยได้ดีในระยะสั้น
• ถ้า “ต้องการผลคงทน ลดปวดระยะยาว ไม่อยากใช้สเตียรอยด์” → Viscosupplement เหมาะกว่า

หมออยากบอกว่า…

น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม (Viscosupplement) ไม่ใช่ยาวิเศษ ไม่ได้สร้างกระดูกอ่อนใหม่ แต่เป็นวิธีที่ได้ผลดีมากสำหรับผู้ป่วยข้อเข่าเสื่อมระยะต้น–กลาง ช่วยให้ข้อเข่าลื่น เดินได้ดีขึ้น ลดปวด และคุณภาพชีวิตดีขึ้นอย่างชัดเจน

ที่สำคัญ → ต้องประเมินจาก ระดับข้อเสื่อม, พฤติกรรมการใช้งาน และ เป้าหมายการรักษา ของผู้ป่วยแต่ละคน

ถ้าคุณมีอาการปวดเข่าเรื้อรัง อย่าปล่อยไว้นานจนข้อพังเร็ว การตรวจให้ชัดและรักษาให้เหมาะสมตั้งแต่แรกเป็นสิ่งสำคัญครับ 😊

บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์

สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่

ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง)

ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ

สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ

📱 Line ID: @doctorkeng

📞 โทร 081-5303666

#หมอเก่งให้ความรู้ #กระดูกและข้อ #ข้อเข่าเสื่อม #น้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม #viscosupplement #ปวดเข่า #รักษาเข่าไม่ต้องผ่าตัด