​

ปวดเข่าแบบไหนคือ “ข้อเข่าเสื่อม”? และรักษาอย่างไรให้ดีขึ้นได้โดยไม่ต้องผ่าตัด

อาการปวดเข่าเป็นหนึ่งในปัญหาที่พบได้บ่อยที่สุดในคนไทย ไม่ว่าจะเป็นวัยทำงานหรือผู้สูงอายุ หลายคนสงสัยว่าอาการปวดเข่าที่เป็นอยู่ เกิดจาก “ข้อเข่าเสื่อม” หรือไม่ และถ้าใช่…จะรักษาอย่างไรโดยไม่ต้องผ่าตัด?

หมอเขียนบทความนี้เพื่อให้ทุกคนเข้าใจชัดเจนว่าอาการปวดเข่าแบบไหนเข้าข่ายข้อเข่าเสื่อม วิธีตรวจ วิธีดูแลตนเอง และแนวทางการรักษาแบบไม่ผ่าตัดที่ได้ผลจริงครับ

เหตุการณ์จากคนไข้ใกล้ตัว

คุณสุพรรณ อายุ 57 ปี เป็นแม่ค้าอาหารตามสั่งที่ต้องยืนวันละหลายชั่วโมง เธอเริ่มปวดเข่าเรื้อรังมาเป็นปี ตอนแรกคิดว่าใช้เข่าเยอะ แต่ช่วงหลังปวดมากเวลาเดินลงบันได และมีเสียงกรอบแกรบในเข่า

เธอบอกว่า:

“หมอคะ หนูสงสัยว่าตัวเองเป็นข้อเข่าเสื่อม เพราะบางวันเจ็บจนเดินไกลไม่ได้ แต่ก็ไม่อยากผ่าตัดค่ะ”

หลังจากหมอตรวจร่างกายและทำเอกซเรย์ พบว่าเป็นข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น สามารถรักษาโดยไม่ผ่าตัดได้ เธอดีขึ้นมากภายใน 8 สัปดาห์ โดยไม่ต้องใช้ยาแรงหรือฉีดยา

อาการแบบไหนต้องนึกถึง “ข้อเข่าเสื่อม”?

อาการข้อเข่าเสื่อมไม่ได้เกิดเฉียบพลัน แต่จะค่อย ๆ เป็นมากขึ้น หมอสรุปลักษณะสำคัญที่พบบ่อยดังนี้:

✔ 1) ปวดเข่าเวลาเดิน ยืน หรือขึ้น-ลงบันได

โดยเฉพาะช่วงเย็นหลังใช้งานเข่าทั้งวัน

✔ 2) ฝืดเข่าตอนเช้า แต่ดีขึ้นเมื่อขยับ

ฝืดนานประมาณ 5–15 นาที

✔ 3) ปวดบริเวณด้านหน้าเข่า หรือด้านในเข่า

เป็นตำแหน่งที่ข้อเข่าเสื่อมพบบ่อยที่สุด

✔ 4) มีเสียง “ลั่นกรอบแกรบ” ในเข่า

เกิดจากผิวข้อที่ไม่เรียบ

✔ 5) เจ็บเวลาเหยียดหรืองอเข่าสุด

✔ 6) เข่าโก่ง หรือเดินแล้วรู้สึกทรุด

เกิดจากการสึกของผิวข้อบางส่วน

ถ้ามีอาการเหล่านี้ร่วมกันหลายข้อ มีโอกาสสูงว่าเป็นข้อเข่าเสื่อมครับ

ใครเสี่ยงเป็นข้อเข่าเสื่อมมากกว่าคนอื่น?

• อายุ 45 ปีขึ้นไป
• น้ำหนักเกินหรืออ้วน
• ทำงานที่ต้องยืน เดิน หรือยกของหนัก
• นักกีฬา หรือคนที่ออกกำลังกายผิดท่า
• เคยบาดเจ็บเข่ามาก่อน เช่น หมอนรองเข่าฉีก
• กระดูกอ่อนเสื่อมตามพันธุกรรม

การวินิจฉัยว่ามี “ข้อเข่าเสื่อม” ทำอย่างไร?

✔ 1) ตรวจร่างกาย

แพทย์จะตรวจตำแหน่งที่เจ็บ เสียงลั่น ความมั่นคงของข้อ และการเคลื่อนไหว

✔ 2) เอกซเรย์ข้อเข่า

ใช้ดูความแคบของช่องข้อ กระดูกงอก และรูปแบบการเสื่อม เป็นการตรวจที่สำคัญที่สุด

✔ 3) อัลตราซาวด์ข้อเข่า

ช่วยดูเส้นเอ็น กระดูกอ่อน และน้ำในข้อ

✔ 4) MRI (กรณีจำเป็น)

ให้รายละเอียดผิวข้อและหมอนรองเข่า เหมาะกับเคสที่ปวดไม่ชัดเจน

การวินิจฉัยเร็วช่วยให้รักษาได้ตรงจุดและป้องกันการเสื่อมลุกลามครับ

รักษาข้อเข่าเสื่อมอย่างไร “โดยไม่ต้องผ่าตัด”?

หมอสรุปวิธีที่ได้ผลจริง ใช้ในคลินิกเป็นประจำ ดังนี้:

🔹 1) ปรับพฤติกรรม

• หลีกเลี่ยงนั่งยอง นั่งพับเพียบ
• ลดการขึ้นลงบันไดบ่อย ๆ
• พักเข่าหลังใช้งานหนัก

🔹 2) เสริมกล้ามเนื้อต้นขา–สะโพก (สำคัญที่สุด)

กล้ามเนื้อแข็งแรง = ลดแรงกดที่ข้อเข่า

ท่าที่ช่วยได้ดี เช่น:

• ท่ายกขาตรง
• ท่าสะพานพื้น
• เดินเร็ว

🔹 3) ลดน้ำหนัก

น้ำหนักที่ลดลง 1 กก. → แรงกดที่เข่าลดลง 3–4 กก.

เหมาะกับผู้ที่เข่าเจ็บจากการรับน้ำหนักมาก

🔹 4) กายภาพบำบัด

• อัลตราซาวด์ลดอักเสบ
• เลเซอร์
• ประคบเย็น
• ฝึกการลงน้ำหนักที่ถูกต้อง

🔹 5) ใส่อุปกรณ์พยุงเข่า

ช่วยเพิ่มความมั่นคง ลดแรงเสียดสี

🔹 6) ฉีดลดอักเสบเฉพาะจุดหรือฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม (HA)

เหมาะกับผู้ที่ปวดเรื้อรัง และต้องการเลี่ยงการผ่าตัด

🔹 7) ยารักษาตามอาการ

• ยาแก้ปวด
• ยาลดอักเสบ
• ยาคลายกล้ามเนื้อ

ใช้เฉพาะช่วงที่ปวดมากเท่านั้น

🔹 8) ผ่าตัด (เฉพาะรายที่จำเป็นจริง ๆ)

ใช้เมื่อ

• ปวดรุนแรงมาก
• ข้อเข่าโก่งหรือทรุด
• รักษาแบบอื่นไม่ดีขึ้น

การผ่าตัดข้อเข่าเทียมยุคใหม่ผลดีมาก เดินได้ไว แต่ทำเฉพาะรายที่เหมาะสม

หมออยากบอกว่า…

“ข้อเข่าเสื่อม” ไม่ได้แปลว่าต้องผ่าตัดเสมอไป ผู้ป่วยส่วนใหญ่ดีขึ้นได้ด้วยการออกกำลังกายเสริมกล้ามเนื้อและปรับพฤติกรรมอย่างเหมาะสม

สิ่งสำคัญที่สุดคือ ตรวจให้รู้ว่าใช่ข้อเข่าเสื่อมหรือไม่ เพราะการรักษาแต่ละโรคแตกต่างกันมาก หากรักษาถูกจุดจะหายไวและไม่เรื้อรังครับ 😊

บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์

สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่

ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง)

ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ

สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ

📱 Line ID: @doctorkeng โทร 081-5303666

#ปวดเข่า #ข้อเข่าเสื่อม #รักษาเข่าไม่ต้องผ่าตัด #หมอเก่งให้ความรู้ #กระดูกและข้อ