อาหารเสริมไม่ได้ช่วยรักษาข้อเข่าเสื่อมจริง — สิ่งที่ช่วยมากที่สุดคือ “ลดน้ำหนักและปรับพฤติกรรม”
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา คนไข้ข้อเข่าเสื่อมจำนวนมากถามหมอคำเดียวเหมือนกันว่า
“หมอคะ มีอาหารเสริมตัวไหนที่กินแล้วเข่าหายไหมคะ?”
“คอลลาเจนแบบนี้ดีไหมคะ กินมาหลายกระปุกแล้วยังเจ็บอยู่เลยค่ะ”
หมออยากตอบอย่างตรงไปตรงมาที่สุดว่า…
อาหารเสริมไม่สามารถซ่อมผิวข้อเข่าที่สึกได้ และไม่ทำให้ข้อเข่าเสื่อมหายขาด
สิ่งที่ได้ผลดีที่สุดคือ ลดน้ำหนัก + เสริมกล้ามเนื้อต้นขา–สะโพก + ปรับพฤติกรรมการใช้งานเข่า
บทความนี้หมอเขียนขึ้นเพื่อให้คนไข้เข้าใจ “ข้อเท็จจริงทางการแพทย์” แบบง่าย ๆ โดยไม่ใช้ศัพท์ยาก และช่วยให้คุณประหยัดเงินจากอาหารเสริมราคาแพงที่ไม่ได้ช่วยรักษาโรคครับ
เหตุการณ์จากคนไข้ใกล้ตัว
คุณปรีชา อายุ 62 ปี ปวดเข่าเรื้อรังมานาน 3 ปี กินอาหารเสริมมาหลายยี่ห้อ คอลลาเจนแท่ง ผงกลูโคซามีน และแคลเซียมราคาแพง แต่เข่าก็ยังเจ็บ ใช้งานไม่ได้เหมือนเดิม
เขาบอกหมอว่า
“หมอครับ ผมหมดไปหลายหมื่นกับอาหารเสริม แต่ทำไมยังเดินลำบากเหมือนเดิมครับ?”
หลังตรวจพบว่าเข่าเสื่อมระดับปานกลาง หมออธิบายว่า อาหารเสริมไม่สามารถแก้ผิวข้อที่สึกแล้วได้ แต่เมื่อเริ่ม
- ลดน้ำหนัก 4 กิโล
- เสริมกล้ามเนื้อต้นขา–สะโพก
- ปรับรองเท้า
- ลดการขึ้นลงบันได อาการเขาดีขึ้นมากจนเดินตลาดได้เหมือนเดิมโดยไม่ต้องกินอาหารเสริมอีกเลย
ทำไมอาหารเสริม “ถึงไม่ช่วยรักษาข้อเข่าเสื่อม”?
เพราะ “ข้อเข่าเสื่อม” เกิดจากการสึกของกระดูกอ่อนผิวข้อ ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่ ร่างกายไม่สามารถงอกใหม่แบบเดิมได้
อาหารเสริมไม่มีทางไปสร้างกระดูกอ่อนขึ้นมาใหม่
แม้ว่าจะโฆษณาว่า “บำรุงข้อ” “สร้างกระดูกอ่อน” ก็ตาม
อาหารเสริมที่คนเข้าใจผิดบ่อย ได้แก่
- คอลลาเจน (collagen)
- กลูโคซามีน / คอนดรอยติน
- ผงกระดูกปลา
- น้ำกระดูก
- อาหารเสริมสมุนไพร
- แคลเซียม (ไม่ได้ช่วยข้อเสื่อม ช่วยเฉพาะ “กระดูกพรุน”)
อาจช่วยเรื่องผิวหรือสุขภาพทั่วไป แต่ไม่ได้รักษาผิวข้อเข่าเสื่อม
นี่คือเหตุผลที่หลายคนกินมานานหลายปี แต่เข่าก็ยังเจ็บเท่าเดิมครับ
แล้วอะไรที่ “ช่วยจริง” สำหรับข้อเข่าเสื่อม?
หมอขอเรียงลำดับจากสำคัญที่สุด → น้อยที่สุด
✔ 1)ลดน้ำหนัก (สำคัญที่สุด!)
น้ำหนักลด 1 กิโล
→ แรงกดที่เข่าลดลง 3–4 กิโล ทุกก้าว
จึงช่วยลดปวดเข่าได้มากที่สุดอย่างชัดเจน
ผู้ป่วยจำนวนมากหายปวดได้ถึง 50–70% แค่ลดน้ำหนักจริงจัง
✔ 2) เสริมกล้ามเนื้อต้นขา–สะโพก
กล้ามเนื้อแข็งแรง = ข้อเข่ารับแรงน้อยลง
เป็นการรักษาที่ได้ผลถาวรที่สุด
ท่าที่ช่วยได้ดี เช่น
- ท่ายกขาตรง
- ท่าสะพานพื้น
- นั่งเก้าอี้ลุกขึ้น 10–15 ครั้ง วันละ 10–15 นาที อาการดีขึ้นภายใน 4–8 สัปดาห์
✔ 3) ปรับพฤติกรรมที่ทำร้ายเข่า
- งดนั่งพับเพียบ / นั่งยอง
- ลดขึ้นลงบันได
- เปลี่ยนรองเท้าให้พื้นนุ่ม
- ลุกเดินทุก 45–60 นาที
ปรับเพียงเท่านี้ อาการดีขึ้นอย่างชัดเจน
✔ 4) กายภาพบำบัดเฉพาะทาง
ช่วยลดอักเสบ ลดตึง และปรับกล้ามเนื้อให้สมดุล
เหมาะมากกับผู้ที่เริ่มเสื่อมหรือเจ็บเรื้อรัง
✔ 5) ฉีดลดอักเสบหรือฉีดน้ำหล่อเลี้ยงข้อเทียม (HA)
ใช้ในรายที่ปวดมาก หรือทำกายภาพไม่ได้
ไม่ใช่ “การรักษาหลัก” แต่ช่วยเสริมให้เดินได้ง่ายขึ้น
ทำไมต้อง “ไม่พึ่งอาหารเสริม” แต่ควรเน้นการเปลี่ยนพฤติกรรม?
เพราะข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคที่เกี่ยวกับ
- การรับน้ำหนัก
- กล้ามเนื้อ
- การใช้งานซ้ำ
- การอักเสบของข้อ
อาหารเสริมไม่เกี่ยวข้องกับสาเหตุใดเลย
แต่การปรับพฤติกรรมเป็นสิ่งที่ “แก้ต้นเหตุ” ได้จริง
นี่คือเหตุผลที่งานวิจัยทั่วโลกสนับสนุนว่า
ลดน้ำหนัก + ออกกำลังกาย + ปรับพฤติกรรม
คือการรักษาที่มีหลักฐานทางการแพทย์ดีที่สุด
หมออยากบอกว่า…
อาหารเสริมอาจให้ความหวัง แต่ไม่สามารถซ่อมผิวข้อที่สึกได้
หมออยากให้ทุกคนรู้ความจริง ไม่เสียเงินโดยไม่จำเป็น
สิ่งที่ช่วยจริงและเห็นผลชัดเจนคือ
- ลดน้ำหนัก
- เสริมกล้ามเนื้อ
- ปรับพฤติกรรมการใช้งานเข่า
- กายภาพบำบัด
- การรักษาเฉพาะทางตามความจำเป็น
ทำถูกวิธี → อาการดีขึ้นแน่นอนครับ 😊
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่
ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง)
ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ
สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ
📱 Line ID: @doctorkeng โทร 081-5303666
#ข้อเข่าเสื่อม #อาหารเสริมข้อเข่า #ไม่ต้องกินอาหารเสริม #ลดน้ำหนักช่วยเข่า #หมอเก่งให้ความรู้ #กระดูกและข้อ
